soybean market in marathi:
soybean market:मागील ५ वर्षात सोयाबीन ची उत्पादकता ३० – ३५% घटली असून केंद्र सरकारने खाद्य तेलाच्या आयात शुल्कात मोठी घसरण केली आहे,सोबतच सोयबीन च्या ढेपे ची निर्यात कमी झाली आहे. त्यामुळे सोयबीन ला हमीभाव मिळणार का असा प्रश्न शेतकरी वर्गात उत्पन होत आहे. soybean market मध्ये भारताची ओळख म्हणजे जगातील सर्वाधिक सोयाबीन खाद्यतेलाचा वापर करणारा तसेच आयात करणारा देश आहे .भारत ६० ते ६२% तेल आयात केले जाते ४०% खाद्य तेल देशात होते.सध्या परिस्थिती बघता आयात दिवसेंदिवस वाढत चालली आहे.महाराष्ट्र शासनाने हमीभावाने सोयाबीन खरेदी साठी ८ फेब्रुवारी पर्यंत मुदत वाढ दिली असून शेतकरी बांधूनी याकडे लक्ष द्यावे
soybean market महाराष्ट्रात १५ लाख टनाच्या जवळपास खरेदी करायची होती परंतु फक्त ४ लाख टन सोयाबिन ची खरेदी झाली आहे शेतकर्यांना हमीभावाने ३१ डिसेंबर पर्यंत सोयाबीन विक्री साठी मुदत देण्य्त आली होती ,मात्र नोंदणी प्रक्रियेतील गोंधळ बघता बरेचशे शेतकरी नोंदणी करू शकले नाही.
हि अडचण लक्षात घेता महाराष्ट्र शासनाकडे सोयाबिन खरेदी केंद्रांनी मुदतवाढीची मागणी केली होती,या मागणीचा विचार करत सरकारने खरेदीसाठी ८ फेब्रुवारी पर्यंत मुदत वाढ केली आहे
ई-समृद्धी पोर्टल वर नोदणी बंधनकारक केली असून हमीभावाने खरेदी करण्यासाठी हि नोंदणी करणे आवश्यक आहे
ई-समृद्धी पोर्टल Official website
उत्पादन घटले खर्च दुप्पट झाला:
सातत्यने होणारा पाऊस ,मजुरांचे दर ,वातावरणातील दमाटपना ,सोयाबेअन च्या पिकावर आलेला रोग व किडींचा प्रादुर्भाव अशा विविध कारणांमुळे या वर्षी (soybean market) सोयाबीन उत्पादनाचा खर्च दुप्पट झाला आहे .रोगांचे व किडांचे व्यवस्थित पणे नियोजन न झाल्यमुळे उत्पादनात घट दिसू लागली आहे
मध्य प्रदेशात यावेळी सरासरी प्रती एकरी ७ – ८ क्विंटल उत्पादन झाले असून महाराष्ट्रला मात्र यावेळी प्रतिएकरी ३ – ४ क्विंटल वर सामाभान मानावे लागत आहे अशीच स्थिती देशातील सोयाबीन उत्पादक राज्यात पाहायला मिळत आहे.
सोयाबीन सोबत देशांतर्गत बाजारात इतर तेलबियाचे दर नियंत्रणात ठेवण्यासाठी सर्व प्रकारच्या शक्ली वापरण्यात आल्या, याचाच परिणाम देशातील बाजारात सोयाबीनचे दर कायम दबावात राहाल्यचे दिसून आले, परिणामी शेतकऱ्याच्या उत्पन्न दुप्पट होण्याऐवजी अर्ध्यावर येऊन पोहचले
बियाणे खर्च :
- देशातील (soybean market) सोयाबीन च्या प्रमुख बाजारपेठ पैकी एक म्हणजे लातूर जाने २०२१ ते जून २०२२ पर्यंत सरासरी सोयबीन ला भाव ८००० रुपये होता आणि सोयाबीन बियाणाच्या किमती कमीतकमी १००० रुपये प्रती क्विंटल होत्या .
- डीएपी खात प्रामुख्याने सोयाबिंन पिकासाठी शेतकरी प्रामुख्याने वापरतो, राज्यात सन २०२१ मध्ये डीएपी खताच्या बॅगे ची किमत १२०० रुपये होती ,त्यनुसार बघायचे झाल्यास एकरी ३००० रुपये खर्च यायचा.
- सोयाबीन पिकासाठी कृषी विद्यापीठाने प्रती हेक्टरी १० ते १५ किलो सल्फर वापरण्याची शिफारस केली होती
- खतांचा एकूण खर्च लक्षात घेता, त्यात सल्फर खताच्या खर्चाचा समावेश केल्यास.पुढील खरीप अहवालात सांगितलेल्या खर्चा पेक्षा जास्त खर्च झाल्यचे दिसून येत आहे.
सोयाबीन ला मिळालेला सरासरी दर
| २०१९ -२० | ३४२० प्रतिक्विंटल |
| २०२० -२१ | ४१६६ प्रतिक्विंटल |
| २०२१ -२२ | ५४९१ प्रतिक्विंटल |
| २०२२ -२३ | ४९५१ प्रतिक्विंटल |
| २०२३- २४ | ४१५० प्रतिक्विंटल |
सोयाबीन उत्पादन :
| २०१९ -२० | ९३.०० लाख टन |
| २०२० -२१ | १०४.५६ लाख टन |
| २०२१ -२२ | ११८.८९ लाख टन |
| २०२२ -२३ | १२४.११ लाख टन |
| २०२३- २४ | ११०.०० लाख टन |
soybean sowing
उपाययोजना :
१) सोयाबीन चा सरासरी उत्पादन खर्च सध्या प्रतिएकर २० हजाराच्या जवळ पास आहे उत्पन मात्र १२ ते १५ हजार होताना दिसत आहे
२) भारतीय शेतकऱ्यांना GM सोयाबीन उत्पादनाला परवानगी द्यावी कारण भारत सरकारने GM सोयाबीन ढेपेला आयात करण्यची परवानगी दिली आहे.
३) शेतकऱ्यांचे उत्पन वाढीसाठी भारत सरकारने सोयाबीन सह इतर पिकला सी-2 अधिक ५०% नफा या प्रमाणे हमीभाव किमती देऊन शेतमालाच्या खरदेची शाश्वती द्यावी.
४) कमी दरात कृषी निविष्ठा करमुक्त करून शेतकऱ्यांना उपलब्ध करून देणे आवश्यक आहे.
soybean sowing मागील वर्षापासून सोयाबीन चे दर किमान आधारभूत किमती च्या आसपास रेंगाळत आहे. भारत सरकारने यावर्षी सोयाबीन ची MSP किमत ४८९२ रुपये जाहीर करून सुद्धा दर मात्र ४७०० च्या आसपास आहे हा फरक सोयाबीन ढेप अयातामुळे होत असल्याचे सांगण्यात येते.
जातातील देश सोयाबीन उत्पादनात प्रगती करत असताना जगाच्या तुलनेत भारताचे सोयाबीन उत्पादनाची स्थिती चिंताजनक आहे. इतर देशांच्या तुलनेत भारताचे ची उत्पादकता अत्यंत कमी झाली आहे.
देशात सन २०२४ मध्ये १० क्विंटल प्रतिहेक्टरी सोयाबीन चे पिक घेण्यात आले ,म्हणजेच देशात ४०,००० रुपये प्रतीहेक्टर मिळाले. सर्वच पिकांच्या उत्पादन खर्चात जागतिक बाजारपेठेत वाढ झाली आहे.